Engelli çalışana ve memura erken emeklilik! İşte bütün şartlar ve tarihlere göre tablolar…

Türkiye’de milyonlarca çalışan ve memur emekli olacağı tarihi merak ediyor. Yaş, yıl ve prim şartlarını tamamlayanlar emekli olabiliyor. Ancak bazı kesimler için erken emeklilik imkanları da bulunuyor. Bu kesimlerden birisi de engelli vatandaşlarımız. Bu konuya ilgili merak edilen tüm detayları Sabah Gazetesi Yazarı Faruk Erdem yazdı. İşte o detaylar…

Avantajlardan yararlanmak için özellikle işe giriş tarihiniz yani ilk sigortalı olduğunuz zaman büyük önem kazanıyor. Burada tabi ki tahmin edileceği üzere erken sigortalı olanlar bir adım öne çıkıyor. Özellikle de 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlarla sonraki tarihlerde sigortalı olanlar arasında ciddi zaman farkları oluşuyor. Yasalarımız engelli vatandaşlarımız için de birçok düzenleme içeriyor. Engellilerin erken emeklilik şartları şöyle oluşuyor:luşuyor. Yasalarımız engelli vatandaşlarımız için de birçok düzenleme içeriyor. Engellilerin erken emeklilik şartları şöyle oluşuyor:

– En az yüzde 40 oranında engellilik dolayısıyla vergi indirimi almak,- Belli bir süre sigortalı olmak,- Belli bir süre prim gününü tamamlamak.Şimdi bu üç şartı daha da açarak anlatalım…

 

ENGELLİYE VERGİ İNDİRİMİ

Engellilerin emekliliklerinde de yine diğer emeklilik şartlarında olduğu gibi işe giriş tarihi, yani ilk sigortalı olunan tarih ve prim gün sayıları önem kazanıyor. Engellilerin erken emekli olmaları durumunda yaş şartından etkilenmemeleri de bir avantaj olarak karşımıza çıkıyor. Burada asıl olan engellilik oranı. Hastane raporuyla belirlenen engellilik oranı sizin emeklilik şartlarınızı da oluşturuyor. Engellilik oranı arttıkça emekli olacağınız süre ve çalışmanız gereken gün sayısı, yani prim gününüz kısalıyor.Engellilik oranına göre çalışma gücünü yüzde 80 kaybedenler birinci derece engelli, yüzde 60’ını kaybedenler ikinci derece engelli, yüzde 50’sini kaybedenler ise üçüncü derece engelli sayılıyor.

2008 yılından sonra ise bu oranlar yüzde 60 ve üzeri, yüzde 50-59 ve yüzde 40-49 olarak belirlendi. Böylece diğer emeklilik hesaplamalarında olduğu gibi engelliler için de 1 Ekim 2008 sonrası yeni bir dönem ortaya çıkıyor. Bu tarihte gerçekleştirilen reform düzenlemesi emeklilik şartlarında önemli değişiklikler getirdi.Engellilerin erken emeklilikten faydalanmaları için ‘VERGİ İNDİRİMİ’ dediğimiz hakka sahip olmaları gerekiyor. Bu aynı zamanda sizin engellilik oranınızı da belirliyor. Burada alt sınır yüzde 40. Bu oranın altında bir engellilik raporu aldıysanız, erken emeklilik imkanı da bulamıyorsunuz. Zaten vergi indirimi hakkı da verilmiyor.

 

HASTANEYE SEVK İŞLEMİ

Bu haktan yararlanmak için öncelikle vergi indirimi almak gerekiyor. Defterdarlık ya da vergi dairelerine müracaat ederek işlemlerinizi kolayca başlatabilirsiniz. Bunun için kimlik belgeniz, dilekçeniz ve iş yerinizden alacağınız sigortalı çalıştığınızı gösterir belge yeterli oluyor. Başvurunun ardından engelli çalışan bir hastaneye sevk edilerek engellilik derecesi raporla tespit ediliyor. Raporunuzda belirlenen engellilik oranınız ve işe ilk giriş tarihiniz sizin emekli olacağınız zamanı da belirliyor.

RAPORA GÖRE YIL VE PRİM

İşe giriş tarihi 2008’e kadar olanlar ve yüzde 80 ve üzeri engeli olan çalışanlar için emeklilik şartları 15 yıl ve 3600 gün olarak belirleniyor. Yüzde 60-79 oranında raporu olanlar ise 15 yıl ile 18 yıl arasında sigortalılık ve 3600 ile 4000 arası prim günü ile emekli olabiliyor. Yüzde 40-59 arası raporlarda ise 15-20 yıl ve 3600-4400 prim günü arası uygulanıyor. 01.10 2008 tarihinden itibaren ise derecelerde ve şartlarda bazı değişiklikler bulunuyor. Bunları iki tablomuzda da görmeniz mümkün. Tablolarımızda işe giriş tarihinize ve engellilik oranınıza göre kaç yıl sigortalı olup ne kadar gün çalışmanız gerektiği açıkça görünüyor. Buna göre kendi emeklilik tarihinizi kolayca bulabilirsiniz. (Tablo 1 ve Tablo 2)

BAĞKUR’LUYA DA HAK VAR

Bu iki tablomuz SSK (4A) kapsamında sigortalı olarak çalışanlar için hazırlanmış tablolar. Bağ-Kur’luların 2008 öncesinde bu imkandan yararlanma hakkı bulunmuyordu. 2008 yılında yapılan değişiklikle Bağ-kur’lular için de engelli erken emekliliğinde yararlanma imkanı getirildi. Onlar için de şartlar belirlendi. Bunu da diğer tablomuzdan rahatça görebilirsiniz. (Tablo 3)Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl 3960 günden, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4 bin 320 günden ve yüzde 40-49 arasında olanlar 18 yıl 4 bin 680 günden emekli olabiliyor. Bağ-Kur’luların SSK’lılar gibi vergi indirimi almalarına da gerek olmuyor. Kurumun sevk edeceği hastanelerden alacakları raporlar geçerli sayılıyor.

MEMURLARIN ŞARTLARI FARKLI 

Memurlar da Bağ-Kur’lular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başladılar. Bu tarihten önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olanlar veya en az yüzde 40 olmak üzere doğuştan engelli olan memurlar en az 5400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor. Eğer memurlar 1 Ekim 2008’den sonra göreve başlamışlar ve engellilik oranları yüzde 40 ve üstündeyse onlar için de erken emeklilik şartları bulunuyor.Eğer memur arkadaşımızın engellilik oranı yüzde 40 ile 49 arasında ise en az 18 yıllık sigortalılık ve 4680 gün primleri olmak şartıyla yine yaşlarına bakılmadan emeklilik hakkı kazanıyor.Engellilik oranı yüzde 50 ile 59 arasında olan memurlar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün prime sahip olmaları durumunda yaşlarına bakılmadan emekli olabiliyor.

SONRADAN ENGELLİLİK

Memurlar için sonradan gerçekleşen engellilik için de erken emeklilik imkanı bulunuyor. Memuriyete başladıktan sonra ortaya çıkan engellilik için de rapor almak gerekiyor. Bu durumda emeklilik şartları ise şöyle oluşuyor:Memurun engellilik oranı yüzde 40-49 arasında ise bu kez 6 bin 480 (18 yıl) prim ödemek kaydıyla emekliye ayrılabiliyor. Engellilik oranı yüzde 50 ile 59 arasında tespit edilen memurlar, en az 5 bin 760 (16 yıl) prim ödemişse emeklilik hakkına kavuşuyor.Memurlar için emeklilik oran ve süreleri 2008’den sonra diğer sigortalılar için verilen sürelerle aynı oluyor. Dolayısıyla emekliliğinizi hesaplarken Tablo 2’yi kullanabileceksiniz.

NASIL EMEKLİ OLUNACAK?

Şimdi konuyu birkaç örnekle daha da anlaşılır hale getirmeye çalışalım…2 Temmuz 1976 doğumlu olan Suat bey ilk defa sigortalı olarak 16 yaşında 20 Eylül 1992 yılında çalışmaya başladı. Suat beyin ayağındaki engelli dolayısıyla yüzde 40 raporu bulunuyor. Toplamda da 3680 gün primi bulunuyor. Suat bey vergi dairesine de başvurarak yüzde 40 engeli dolayısıyla vergi indirimine de sahip oldu. Bu avantajı kullanarak emekli olmak istiyor.Şimdi Suat bey için öncelikle normal şartlarda emekli olacağı güne bakalım.Suat bey 25 yıl sigortalılık, 5600 prim günü ve 53 yaş şartlarına sahip. Çalışıp primini doldurduğunu düşündüğümüzde emekli olacağı tarih 2 Temmuz 2029 olacaktır.Oysa Suat beyin yüzde 40 vergi indirimi dolayısıyla avantajı bulunuyor.

 

Hemen ilk tablomuza bakıyoruz.

İşe giriş tarihi ve engellilik oranına göre tamamlaması gereken süre 16 yıl ve 3760 prim günü.Şimdi hesaplayalım.Suat bey 16 yılını 2010 yılında tamamladı. Burada hesap 18 yaşını doldurduktan sonra yapılıyor. O yüzden 1998 yerine 2010’da süre tamamlanıyor.Prim gününü tamamlamasına ise 80 gün daha var.

Böylece Suat bey 80 gün daha çalışıp emekli olabilir. Bu durumda 2029 yerine 2015’te emekli olur ve 14 yıl kazanır.

 

20 YIL KAZANACAK

Yeşim hanım 25 Nisan 1985 doğumlu. İlk defa işe 2005 yılında bir şirkette santral elemanı olarak başladı. İlk sigorta olduğu tarih ise 3 Kasım 2005. Aralıksız çalışan Yeşim hanımın 3600 günü birikti. Bu arada Yeşim hanım vergi dairesine giderek hastaneye sevkini istedi ve yüzde 65 oranında vergi indiriminin sahibi oldu. Bu durumda nasıl emekli olacağını merak ediyor.Hemen Yeşim hanımın emeklilik şartlarına bakalım. Normal şartlarda Yeşim hanım için emeklilik şartları 7 bin prim gününü tamamlaması ve 58 yaşına gelmesiyle mümkün olacak. Bu durumda emeklilik tarihi olarak da 25 Nisan 2043 olarak görünüyor.Fakat Yeşim hanım için aldığı vergi indirimi ciddi bir avantaj sağlıyor. Bu yolu denediğinde ise şartlar şöyle oluşuyor:İlk tablomuzda işe giriş tarihi ve engellilik oranına göre baktığımızda, 18 yıl sigortalılık ve 4000 prim günü gerektiğini görüyoruz.

Yeşim hanım 18 yıllık süreyi 3 Kasım 2023’de tamamlayacak. Bu süre içinde 400 günlük prim eksiği de tamamlanmış olacak. Böylece emeklilik tarihi 3 Kasım 2023 olacak ki tam 20 yıl önce emeklilik hakkına sahip olacak.