Engelli Çocuğu Olan Annelere Erken Emeklilik Hakkı
Engelli çocuğu olan çalışan anneler için özel bir düzenleme var !
Sosyal güvenlik reformu olarak bilinen 5510 sayılı Kanunla, sosyal güvenlik sistemimize getirilen yeni bir düzenleme ile başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, 1/10/2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek. Eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilecek. Yapılan bu düzenleme ile ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanlara erken emeklilik hakkı tanınmıştır.
Bakıma muhtaç çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 28. maddesi ile sağlanmıştır.
Bu düzenleme şu şekildedir:
“(Ek fıkra: 17.04.2008-5754/16 md.) Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli (11.09.2014 değişik) çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.’’
İlave edilecek süre;
a) Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden (1 Ekim 2008) önce veya sonra olmasına,
b) Çocuğun doğum tarihine,
c) Ölmesi halinde ölüm tarihine,
d) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malül durumda olma halinin başlangıç ve bitiş tarihine
e) Çocuğun evli olup olmadığına,
f) Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına,
g) Çocuğun, kadın sigortalı tarafından evlat edinilip edinilmediğine,
h) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun birden fazla olmasına,
ı) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına göre belirlenecektir.
5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 sonrası prim ödeme gün sayılarının veya çalışılan sürenin dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.
Bu süre için önemli olan engelli çocuğun bakıma ihtiyaçlık halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih arasında geçen sürelerin ve bu süre içinde çocuğun yaşadığının tespitidir.
1 Ekim 2008 öncesi ağır engelli çocuğu olan çalışanların bu tarihten önceki süreleri erken emeklilik için değerlendirilmez.
Erken emeklilik hakkının kullanımı 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına göre belirlenmektedir. Engelli çocuğunu yatılı kuruma verenler; çocuğunu yatılı kuruma teslim ettikleri tarihten itibaren erken emeklilik hakkından yararlanamazlar.
Evlatlık alınan çocuklar bakıma ihtiyaç duyacak derecede engelli ise çocuğun evlatlık alındığı tarihten itibaren anne erken emeklilik hakkından yararlanır.
Malul çocuğun evlenmesi halinde evlendiği tarihten sonraki süreler için işlem yapılmaz.
Bakıma ihtiyacı olan çocuğun çalışıyor olması annenin erken emeklilik hakkından yararlanmasına engel değildir. Ayrıca çocuğun özel eğitim alması da annenin erken emeklilik hakkından yararlanmasına engel değildir.
Birden fazla engelli çocuğu olanlar için; her çocuk için SGK ya müracaat etmelidir. SGK her çocuğun bakıma ihtiyacı olup olmadığının tespitini yapar. Ancak sadece biri üzerinden erken emeklilik hakkından yararlanılır. SGK nın her bir çocuk için işlem yapmasının nedeni: Erken emeklilik hakkından yararlanılan çocuğun bakıma ihtiyaçlığının ortadan kalkması halinde bu hakkın diğer çocuk üzerinden devamının sağlanmasıdır.
Anne baba boşandığında eğer velayet anne üzerinde kalırsa çalışan anne erken emeklilik hakkından yararlanmaya devam eder. Ancak velayet babada kalırsa annenin yararlandığı erken emeklilik süresi mahkeme kararının çıktığı gün sona erer. O tarihe kadar geçen süreler için anne erken emeklilik hakkından yararlanmış olur.
Bakıma ihtiyacı olan çocuğun vefatı halinde erken emeklilik hakkından yararlanma süresi sona erer. Vefat tarihine dek SGK ya erken emeklilik hakkı için müracaat etmemiş olanlar bu tarihten sonra da SGK ya müracaat ederek çocuğunun yaşadığı süre içinde bakıma ihtiyaç duyduğu olduğu süreler için erken emeklilik hakkından yararlanmayı talep edebilirler.
Erken emeklilik için başvurusu kabul edilmiş annenin engelli çocuğu erkek ise 18 yaşını doldurduğunda sağlık yardımı kesilmeden devam eder. Çünkü annenin erken emeklilik müracaatı nedeniyle engelli çocuğa ait bilgiler yani engelli çocuğun bakıma ihtiyacı olan çocuk olduğu SGK kayıtlarında yer almaktadır.
Erken emeklilik için müracaat: Çalışırken ya da emeklilik işlemleri sırasında yapılabilir. Ancak çocuğunuza ait sağlık raporunu aldığınız zaman müracaat etmeniz daha uygun olacaktır. Sağlık raporuna ait bir düzeltme gerekirse zamanında düzeltme imkanına sahip olursunuz. Emeklilik zamanında yapacağınız başvuruda geçmiş tarihlere ait bir düzeltme yapamayacağınızdan hak kaybına da uğrayabilirsiniz.
Müracaat için SGK ya yazılacak dilekçe çalışılan kurum aracılığı ile yapılacaktır. İsteğe bağlı sigortalı olanlar ve dilekçesini elden teslim etmek isteyenler doğrudan ya da posta yoluyla kuruma başvururlar.
Adres: Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığının Milli Müdafaa Caddesi No:24 Bakanlıklar/ANKARA
Engelli sağlık raporunun aslının, yoksa noter onaylı bir suretinin ya da raporun alındığı hastanenin baştabipliği tarafından onaylanmış suretinin olması zorunludur.
Kadın sigortalının Kuruma başvurduğu tarihte aktif olarak çalışıp çalışmadığına bakılmayacaktır.
Kaynak: Bu içerik hazırlanırken tsd.org.tr adresinden yararlanılmıştır.
