Engelli Hakları Nelerdir? Engelli Haklarına İlişkin Detaylar…
Engeli olan insanların yaşamlarını kolaylaştırmak, onların sosyal yaşantılarına, iş yaşantılarına adapte olma süreçlerini hızlandırmak için bazı haklar tanınmaktadır. Bu haklar ülkemizde ve dünya genelinde benzerlik göstermektedir. Maddi, manevi ve sosyal engelli hakları olarak bu hakları ayırabiliriz.
Kanunen bu kişilere verilen haklara bir göz atalım;
Engelli Vergi Muafiyeti
Vergi muafiyeti; ÖTV ve MTV gibi vergilerden muaf olma durumudur. Bu haktan yararlanabilmek için %90 ve üzeri engelli yakını olanlar 200 bin Türk Lirasını geçmeyen alımlarda yararlanabiliyorlar.
Otopark Hakkı; alışveriş merkezleri, belediye otoparkları ve havalimanı gibi komplike alanlarda engelli vatandaşlarımızın rahat hareket edebileceği alanlara park alanları yapılır. Bu alanlara sadece engelli araçları park edebilir. Bu şekilde onların da rahat bir şekilde sosyal hayata katılımları sağlanır.
Bu haktan yararlanmak isteyen engelliler, bölge trafiğe giderek engelli park için izin ve belge başvurusu yapmaları gerekmektedir.
Bu tarz haklar, engellilerin yasal hakları olarak da adlandırılmaktadır. Bu haklar içinde erken emeklilik hakkı da gelmektedir. Çalışmaya başladıktan sonra engel durumu oluşmuş ve %60 üzerinde ise malulen emekli olabilirler. %40 ve %59 arasında engelli olanlar kademeli emeklilikten faydalanabilirler.
Devlet; 18 yaşını doldurmuş olan %40 ve üzerinde engelli olanlara engelli maaşı bağlar.
Belediyeler vermiş oldukları su dağıtım hizmetlerinde düzenledikleri bedeller üzerinden %30 indirimli olarak engellilere verirler.
Özel sektörde ise engelli hakları bulunmaktadır. D-Smart, Dijitürk indirimli üyelik olanağını sağlarlar. Ayrıca Turkcell, Vodafone, Turktelekom TTnet ve Superonline özürlülere özel indirim uygulamaktadır.
Ulaşım konusunda da engellilere haklar tanınmıştır. Belediye otobüslerinde, metrolarda, demir ve deniz yollarında şehir içi seferler duruma göre indirimli ya da ücretsiz olarak sağlanır. Şehirlerarası otobüslerde %40 indirim belli şartlarda sağlanmaktadır. Aynı şekilde uçak ile seyahat etmek istenildiğinde de %40 ve üzerinde engelli olan vatandaşlar yurt içinde ve dışında değişen oranlarda indirime sahip olabiliyorlar.
Engellilerin haklarından bir diğeri de istihdam yani iş bulma sorununun çözümüne yöneliktir. 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran özel sektör firmaları toplam çalışan sayısının %3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. Kamu sektöründe bu oran %4 olarak belirlenmiştir. Ayrıca bu kotanın üzerinde engelli çalıştırmak isteyen firmalara sigorta primlerinde indirim sağlanarak teşvik sağlanmış olur.
Engelli hakları nelerdir, engelliler ile ilgili güncel haklara ilişkin bilinmesi gereken ve merak edilen engelli haklarını sıralamaya çalıştık. engellilerdostu.com olarak engelli haklarının tamamına tek bir yerden ulaşılabilmesi için elimizden geldiğince derlemeye özen gösterdik.
Aşağıda tek tek sıraladığımız engelli haklarını, ayrıntılı olarak engellilerdostu.com’da daha önce anlattık veya önümüzdeki günlerde anlatacağız. Ayrıntılı olarak anlatımı yapılan aşağıda sıralı engelli haklarını açık kaynak göstererek paylaşıyoruz. Açık kaynak olarak paylaşılan bu konuların üzerine tıklamanız engelli hakkını okumanıza ve görüntülemenize yeterli olacaktır.
Aşağıda liste halinde yer alan ve zamanla da genişleteceğimiz engellilerin yararlanacağı tüm bu engelli haklarına geçmeden önce bunların yasal dayanaklarından bahsetmenin önemli olacağını düşünüyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti mevzuatlarına göre aşağıda yasal dayanaklara bağlı olarak ortaya çıkan engelli haklarından faydalanabilmek için %40 ve üzeri oranda engelli sağlık kurulu raporunun olması gerekiyor. Yani zihinsel, ruhsal veya bedensel olarak diğer insanlara göre %40 eksikliğin tespit edilmesi şart. Engellilik ile ilgili detaylı bilgiye sahip olmak isterseniz daha önce sitemizde yer verdiğimiz Engellilik Hakkında, Engellilik Nedir? başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Anayasanın 2. Maddesinde Türkiye Cumhuriyetinin “sosyal bir hukuk Devleti” olduğu belirtilmiştir.
Anayasanın 10. Maddesine 2010 yılı referandumu ile ilave edilen pozitif ayrımcılık gereği ”engelliler hakkında alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olamayacağı” ifadesi yer alır.
Anayasanın 42. maddesi 8. fıkrası; “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır”.
Anayasanın 49. maddesi; “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”
Anayasanın 50. maddesi 2. fıkrası;” Bedenen veya ruhen yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar”.
Anayasa 70. madde; “Her Türk kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir” .
Anayasa 70.Madde 2. fıkra; “Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.”
5378 Sayılı Engelliler Yasası Madde 15;” Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez. Engelli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkanı sağlanır.”
Engelli hakları konusundaki taleplerimizin yasal dayanaklarını Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinden. Anayasa ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında yer alır.
Engelli çalışanlar hakkında 2014 EPSS Yönetmeliğinde aşağıdaki hükümler yer alır:
MADDE 16 (1) Kamu kurum ve kuruluşları çalışma yerlerini ve eklentilerini, engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirmek, engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak gerekli tedbirleri almak ve engellilerin görev yaptıkları kadronun gereği olan işleri yapabilmeleri için engel durumlarına göre gerek duyulan yardımcı ve destekleyici araç ve gereçleri temin etmek zorundadır
(2) Engelliler, engelliliklerini artırıcı ve ek engel getirici işlerde çalıştırılamaz.
MADDE 10 (3) Engellilerin istihdam edileceği uygun münhal kadro bulunmadığı takdirde hizmet gereklerine ve genel hükümlere göre diğer münhal kadrolarda değişiklik yapılarak gerekli kadrolar temin edilir. Engelli personelin istihdam edileceği birimler engellilerin engel durumları dikkate alınarak ilgili kamu kurum veya kuruluşunca belirlenir.
Engelli Haklarının Listesi
1-2022 Aylık Hakkı (Engelli Maaşı)
2-Muhtaç Aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından)
3-Gelir Vergisi İndirimi (Sakatlık İndirimi, Engellilik İndirimi)
4-Emlak Vergisi İndirimi
5-Özel Tüketim Vergisi İndirimi (ÖTV)6-Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV)
7-Gümrük Vergisi İndirimi
8-Tıbbi, Medikal Ve Eğitim Araç Gereçleri İçin KDV İndirimi
9-SHÇEK Evde Bakım Aylığı
10-EKPSS/Kura ile Atama Hakkı
11-Engelli İş Kurma Projeleri
12-Korumalı İşyeri Projeleri
13-Engelli Kimlik Kartı Hakkı
14-Engelli Park Yeri Kullanım Kartı
15-Ulaşım İndirimleri Hakkı
16-Elektrik, Su, Doğalgaz ve Gsm tarife indirimleri (Kurum İnisiyatifi Dahilinde)
17-Engelliler için AÖF Harç İndirimi Hakkı
18-Müze ve Ören Yerleri İndirim Hakkı
19-Rehabilitasyon Merkezlerinden Yararlanma Hakkı
20-Engelli Çalışanlara Tayin hakkı
21-Erken Emeklilik Hakkı (Engelli Emekliliği)
22-Kamu ve Özel Sektörde Engelli Çalıştırma Zorunluluğu
Engelli bir kişi olarak bende sizlere şöyle birşey sormak isterim. Engellilere verilen haklar uygulanabiliyor mu? acaba!
Engelli diye ayrımcılık yapılamaz bit sürü hakları var ama yasamız hangi birini doğru düzgün uyguluyor insanları illa sosyal medyaya düşüncemi yardım edilir biz burda yazar dururuz. Umarım artık yetkililerin gözü açılırda yasalar çoğalır vatandaşlarımız rahat eder.
Engellilere özel olan her ayrıcalık hakları olan birşey ama kullanabiliyorlar mı kullanamıyorlar mı bilemem ulaşım konusunda elimden geldiğince otobste yardım ediyoruöm
Bende engelli birisi olarak engelli haklarinin bazilarindan yararlaniyorum yalniz kurum kuruluş veya özel şirketlerin engelli haklarini görmezden geldigini veya çiğnedigini söyleyebilirim örnek olarak ben bir özel şirkete işkur üzerinden engelli statüsünden işe başladim ama 3 ay sonra beni normal işçi gibi göstermisler ve yapamayacagim işleri yatiriyorlar ama lafa gelince engelli eleman çaliştirdiklarini söylerler
Engelli diye bir şey yoktur. Ayrım yapılamaz bile biz biriz biz tekiz. Engelli hakları iyiki vardır
engelliler bakanlığı biran önce kurulmalı ve engelli hakları artmalı, mesala bir sıkıntı ben 100 sıkıntı yazarım amma boş ver bu dünya kimseye kalmaz….
engelli hakları kesinlikle verilmelidir maalesef bazı sektörlerde bunları göremiyoruz
Engellilere özel olan her ayrıcalık hakları olan birşey ama kullanabiliyorlar mı kullanamıyorlar mı bilemem ulaşım konusunda elimden geldiğince otobste yardım ediyoruöm
Engelli diye birsey yok her insan her türlü engellin ustesinden gelir engellilerde kendine ayri gormemeli bizden daha önemliler onlar daha ön plandalar
engelli hakları ulkemizde birçok insanın bilipde umrunda bile olmaya toplumların saygısızca ezliyor ve biz buna göz yumuyoruz birşey yapamıyoruz nedni yok kimse bilmiyor
Engelli hakları için her kesi bilinçlendirmeli ve onlara yardımcı olmalıyız
Asıl engelleri koyan bizleriz, ne yollarımız yol ne girişler giriş, tekerlekli sandalyeye uygun değil çoğu, görme engellerin sarı çizgisine araba parkediyorlar. Engelli hakları vardır unutmamak lazım, birbirimize yardım edersek bu dunya da yaşanabilir bir Dünya haline gelir
Keşke bütün engelliler bu haklardan faydalananbilseler.Mesala araba alırken ötvden muaf olmaları içim %90 engelli olmaları gerekiyormuş açıkcası bu beni rahatsız etti diyer %80-70vb. engelli olanlarında yaralanması lazımdır…
Engel diye birşey yoktur her kes insandır ayrımcılık asla ve asla yapılmamalıdır.
ENGELLİ HAKLARI kısaca şunlandır bilmeniiz gerekir bunları
Çevresel Mimari Erişim Hakkı …
Ulaşım Hakkı …
Engelliler İçin Özel Araçlar. …
Eğitim ve Kültür Hakkı …
Yüksek Öğretimde Sağlanılan Haklar. …
İletişim Hakkı …
İş ve İstihdam Hakkı …
Erken ve Malulen Emeklilik Hakkı
yapılan son arastırlamarla gore bunlardır
Bunları okuduysanız cok tesekkur ederım
ENGELLİ HAKLARINA SAYGI DUYUN
Engellerimiz ve işlerimiz, sevgiye asla engel olamaz. Asıl Engelliler Onları Görmeyenlerdir. Engelli kardeşlerimizin Engelliler Hakkı yenilmemeli.
Engelli Haklarıyla ilgili çok güzel bilgi vermişler sayfa gayet kaliteli yorumlara değer verdiklerine inanıyorum başarılarınız devamını diliyorum
engelli hakları adı altında sırf görme engelliler için bile sesli anlatım yapmışsınız valla ne yalan söliyim kral hareket helal olsun size
Engelli hakları üzerine çok bilinçlendirici ve faydalı bir yazı olmuş Maalesef ki ülkemiz de engelli hakları konusun da bilgili ve saygılı değiliz umarım engelli hakları üzerine böyle bilgili, insanları bilinçlendirici yazılar artar
Bide bizim ülkemizde ki saygısız mallara anlatın bunu engellilere saygı sıfır
Engelli haklarının önemini gerçekten iyi kavrayabilmek gerek. Engelli hakları azımsanmamalı. Her engelli kendi engelli haklarını iyi bilmeli. Siz de bu konuyu çok iyi bir şekilde açıklamışsınız. İnşallah her engelli farkındalığı bu sayede artar.
Engelliler kendilerine acımak acınmak istemiyor. İnsanların sadece yaptıkları sorumsuzluğu yapmamalarini ve hayatta illa engelli olmasa da başka insanların, başka canlıların da var olduğunu bilmeleri lazım. Kaldırıma park edilen araçlar, gelişi güzel dikilen direkler, reklam tabelaları vs yüzünden bu insanlar sıkıntı çekmekteler. Lütfen hayata engel olma.
Engelli bir tanıdığı olan bir vatandaş olarak, Gerçekten Engellilerin hakları tam anlamıyla verilmiyor. Toplumda ve yollarda hesaba alınmıyorlar..
Engelli hakları, günümüzde bu seviyelere zor çıksa da eskiden daha verimsizdi. Engellilere tanıdığımız pozitif ayrıcalıklar onları yüceltmek yerine onlara hayatı kolaylaştırmak içindir. Unutmayın hepimiz engelli adayıyız.
benim de ailemde bir engelli birey var. bu yazı umarım çok daha fazla kişiye ulaşır ve engelli bireylere hak ettikleri gibi bir yaşam sunma imkanı sağlanmış olur. engelli haklarına saygı duymak zorundasınız.
Güzel bilgilendirici bir yazı olmuş .
Engelli Hakları Hakkında Çok Güzel Bir Yazı Olmuş. Engel Diye Birşey Yoktur Hepimiz Biriz, Tekiz Birbirimize Yardımcı Olmaya Hazırız.
Gün geçtikte Ülkemizde Engelli Hakları daha da iyi olacağına eminim. Konu için teşekkürler
Engelli hakları ile ilgili güzel bir açıklama olmuş. Gerçekten bir çoğumuz haklarımızla ilgili hiçbir şey bilmeden yaşıyoruz.
Ülkemizde engelli haklarının gittikçe daha dikkatli ve geniş kapsamlı gelişmesi gerçekten mutluluk veriyor. Özellikle iş ve temel yaşam hakları için daha hassas olunabileceğini düşünüyorum.
Malesef ülkemizde engelli arkadaşlarımıza gerekli haklar ve ilgi gösterilmiyor gerçekten üzücü bir durum umarım herkes hak ettiği değeri görür
Engelli hakları konusunda oldukça kapsamlı ve açıklayıcı bir site. İçerikler oldukça açıklayıcı olmuş tebrikler
Engelli hakları daha fazla olmalı ve bu maaşları veren memurlar zamanla değiştirilmeli, eşimin ablası 10 sene yatalak olduğu halde maaş bağlanmadı sonra vefat etti, sapa sağlam senden benden zekice konuşan kendi başına gezen 25 yaşlarında erkek bir tanıdığım aylık maaş alıyor böyle düzen olmaz kusura bakmayın.
Hepimiz engelli adayıyız engelli hakları korumak aslında kendi haklarımızı korumaktır
Engelli hakları ille ilgili bir proje vardı nerede bulabilirim diye merak ediyordum.Ve aklıma tabikide burası geldi gerekli bilgiyi aldım çook teşekkürler
Engelli haklarına ülkemizde uyan yok malesef en basit örneği AVM otoparkların da Engelliler için ayrılmış yerde hep normal insanlar park edip gidiyor. Bakıyorsunuz bir engeli yok 2 adım az atmak için oraya park ediyorlar.
Engelli hakları konusunda gerçekten çok faydalı bir yazı olmuş. Sayenizde bilgi sahibi olduk. Çok teşekkürler.
Engelli haklarını araştıroyordum ve engelliler ile ilgili nereydese herşeyin olduğu bu siteye bakmak aklıma geldi ve tabikide engelli hakları ile ilgili bilgiyi de buldum teşekkürler engellilerdostu
Engelli diye bir ayrımcılık toplumda yapılamaz. Engelli hakları tüm dostlarımıza sağlanmalı, olanaklar arttırılmalıdır.
“Engelsiz bir Türkiye” hedefine ulaşmak ümidiyle bütün engelli vatandaşlarımıza sağlıklı ve mutlu bir yaşam diliyoruz.
Engelli haklarının olduğu bu makale için yazanlara teşekkür ederim.
Engelli haklarını daha önce bu kadar detaylı ve özenli anlatan bir site görmedim. Çok bilgilendirici. Teşekkürler.
Bizim haklarımız olduğu gibi engelli haklarıda var olması gerekli hatta bizden daha iyi korunmaları lazım hakları iyi olması lazım engelli diyip geçmeyin
Engelli haklarını bu kadar iyi ve güzel anlatan başka site yok gibi. Mükemmel bir site ve çok güzel bilgiler var. Teşekkürler hepinize.
Merhabalar. Engelliler dostu sitesinde bulunan engelli hakları neler ve detayları yazısı sayesinde yakın akrabamıma yardımcı oldum. Ve bilgiler akrabamın kendi haklarını öğrenmesinin ardından sonra yapılmayan özel hakları yapmaya başladı. Bu yazıyı sunanlara çok teşekkürler.
Engelli haklarının birçoğunu yeni öğrendim. Engelli kardeşlerimizin haklarını gasp etmemeliyiz. Kaldırımlara araba park etmek engelliler için büyük bir sorun oluşturmakta, lütfen kaldırımlara park etmeyin.
Engelli haklarıyla ilgili yaptıgınız ve yapacağınız tüm çalışmalarınızı destekliyoruz.
Engelli hakları ile ilgili bilgi verilmiş bizimde engelli kardeşlerimizin haklarını bilip ona göre onlara davranmamız gerekiyor
Annem engelliydi allah rahmet eylesin. bizler de engelli adayıyız o yüzden engelli hakları korumak çok önemli. ülkemize son yıllarda engelli haklarıyla ilgili güzel şeyler yaşanıyor
Engelli hakları arttırılmalı ve uygulanmalı sonuçta toplumun gereğidir. Her insan bir engelli adayıdır otobüslerde kaldırımlarda yaya kadar rahat yaşanabilecek bir ortam oluşturulmalıdır, asıl adı engelleri hakları değil de insan hakları olmalıdır.
Engellilewr benim en hassas olduğum konu her şekilde toplumun sahip çıkması onların işini kolaylaştıracak taşıma,çalışma ortamların iyileştirilmesi gerektiği düşüncesindeyim.
Engelli haklarına her zaman saygı duyulması gerek.Hassas bir konu yazı için teşekkürler.
Bir duyarlı vatandaş olarak engelli insanlara üstüme düşeni yapıyorum gerek otobüste gerek dışarda gerek bi devlet kurumunda gerekse hastane .Ama bunlar bence devlet haklarından yararlanmaları sağlamak için kamu spotu tarzı reklamlar verilmeli.
Engelli hakları üzerine çok bilinçlendirici ve faydalı bir yazı olmuş maalesef ki ülkemiz de engelli hakları konusun da bilgili ve saygılı değiliz umarım engelli hakları üzerine böyle bilgili insanları bilinçlendirici yazıların artmasını çok isterim