Süresi içinde geçerli engelli sağlık kurul raporlarının yenilenmesi istenir mi? TSK’da çalışan engelli bir personel, kendisinden engelli sağlık kurul raporunun yenilenmesi istendiğinde ne yapabilir?
Ayşe SARI, Sosyal Hizmet Uzmanı
Engellilik sağlık kurul raporları süresi içinde geçerlidir. Rapor tarihi ne olursa olsun… Ancak engelli bireylerin ve özel gereksinimli çocukların her dönemde yaşadığı en önemli sorun; kurumlarca raporlarının yenilenmesinin talep edilmesidir. Sorun, raporların geçerliliği hakkında kurum ve kuruluşların yeterli bilgiye sahip olmamalarından kaynaklanıyor. Çoğunlukla halk arasında bilinen haliyle ve kurumların engellilere ifade ettiği gibi; “Engelliler Hakkında Kanunun yürürlük tarihi olan 2005 yılından önceki raporlar geçersizdir” söylemi hatalı bir bilgidir. Bu hatalı bilgi yüzünden ne yazık ki birçok engelli birey mağdur edilmiştir.
Burada belirtmemiz gereken durum; özel tüketim vergisi (ÖTV) istisnası ile araç alacaklara ait uygulamada tarih kısıtlaması olduğudur. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun ÖTV istisnası uygulamasında, 01.08.2002 tarihinden önce alınmış sağlık kurulu raporları geçerli değildir. 20.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelikte bu konuya yer verilmiş ve 01.08.2002 tarih öncesi alınmış sürekli raporu olanların, ÖTV istisnalı araç almak amacıyla raporlarını yenileyebilecekleri belirtilmiştir.
Diğer bir konuyu bir örnekle açıklamak yerinde olacaktır. 1998 yılına ait usule uygun alınmış sürekli ibareli engellilik raporu ile evde bakım ayılığına başvuru yapıldığını düşünelim. Rapor, ağır/hafif engellilik ifadelerinden birini içermez. Çünkü o yıllarda geçerli olan mevzuata göre, bu ifadelerin raporda yer alması zorunlu değildi. Evde bakım aylığı şartlarından biri; bireyin “ağır engelli/tam bağımlı” olması durumudur.
Bu başvuruda, sosyal hizmetler engelli bireyden yeni rapor isteyebilir. Kurum, engelli bireyin ağır engellilik/tam bağımlılık yönünden değerlendirilmesi için bir hastaneye sevk edebilir. Bu durum mevcut raporun geçersiz olduğu anlamına gelmez. Ancak burada, evde bakım aylığı için bireyin sahip olduğu engellilik raporunun hak ve menfaatleri karşılayıp karşılamadığı önemlidir.
Eski tarihli mevzuata baktığımızda, her hangi bir tarih kısıtlaması yapılmadan tüm engellilik raporlarının süresi içinde geçerli sayıldığı görülür. 06.02.1998 tarihli Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik (Bakanlar Kurulu Karar Numarası ve Tarihi: 98/10746) metninde dahi, 6.2.1998 tarihi öncesi alınmış raporların geçerli olduğu belirtilmiştir.
1998 yılından bu yanan bu Yönetmeliğin yerine yayınlanan tüm yönetmelikler, bu bilgileri içermiştir. En son yayınlanan Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğin “Kazanılmış haklar”başlığında madde 15 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 18 yaş üstü engelliler için düzenlenmiş sürekli ibareli sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış istihdam, eğitim, sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için süreli raporlarda rapor süresinin bitimine kadar kurumlarca rapor istenemez.” ifadeleri yazar.
Her şeyden önce 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanunda da bu bilgiler yer almaktadır. “Mevcut belgelerin geçerliliği” başlıklı Geçici Madde 5- (Ek: 25/4/2013-6462/2 md.)’de Engelli bireylerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili mevzuatına göre almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden hâlen yararlanmakta oldukları hak ve menfaatlerin, sağlık kurulu raporu dışındaki diğer şartların muhafaza edilmesi ve ilgili mevzuatına göre bu hak ve menfaatlerin devamının mümkün olması kaydıyla, önceki raporların geçerlilik süresi içinde aynı şekilde uygulanmasına devam olunur. Ayrıca, engelli bireylerin ilgili mevzuatına uygun olarak daha önceden almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik durumlarının tespitine veya engellilikleri dolayısıyla kendilerine veya yakınlarına kolaylıklar ya da haklar teminine yönelik olarak bu maddenin yayımı tarihine kadar verilmiş olan özürlü, sakat, çürük veya zihinsel ya da bedensel engelleri niteleyen benzeri ibareleri içeren belge, kimlik, kart ve benzeri belgelerin, geçerli oldukları süreler dâhilinde yenilenmeleri gerekmez” ifadeleri yer alır.
Çocuklar için Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik (ÇÖZGER), eski Yönetmeliğe göre alınmış sürekli raporların değişmesine gerek olmadığını net olarak ifade etmediğinden Sağlık Bakanlığı, Nisan 2019’da “Engelli Raporlarının Düzenlenmesinde Uyulacak Kurallar” başlıklı bir yazı yayınladı. Bu yazıya göre halen 18 yaşının altında olup eski Yönetmeliğe göre alınmış sürekli raporu olanların rapor değiştirmelerine gerek olmadığı açıkça belirtilmiştir.
Engellilik raporu süreli olan çocukların raporları, rapor süresi bitimine 6 aydan az süre kala ÇÖZGER’e göre yenilenecek. 20.02.2019 tarihi sonrası alınan ÇÖZGER raporları, çocuk 18 yaş dolduruncaya dek geçerli olacak, çocuk 18 yaşını doldurduğu gün geçersiz hale gelecektir. Bu durumda çocuğun 18 yaşını doldurduğu günden itibaren 3 ay içinde Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre engellilik sağlık kurul raporu alması gerekiyor. Bu çocuklar için istenirse; 18 yaşın dolmasına 6 aydan az süre kala da Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğine göre rapor alınabilecek. Ancak bu rapor çocuk 18 yaşını doldurduğunda geçerli olacak.
Son zamanlarda e-rapor sistemine kayıt hakkında bazı sorunlar yaşanmaktadır. Ulusal Engelliler Veri bankasına kaydı bulunmayan raporların geçersiz olduğu ve yenilenmesi gerektiği yönündeki bilgi yanlıştır. Bu yanlışlığı ortaya koymak için, yukarıdaki mevzuat hükümlerini bilgi amaçlı paylaşıyoruz. Öncelikle bilinmesi gereken; engelli sağlık kurul raporlarının e-rapor sistemine kayıt olması, vatandaşların değil hastanelerin, dolayısıyla Sağlık Bakanlığının sorumluluğundadır.
Sağlık Bakanlığı, 2006 yılından bu yana yürürlükte olan Yönetmelik gereği engelli sağlık kurul raporlarının Ulusal Engelliler Veri Tabanına kayıt edilmesi hususunda hastanelere talimat vermektedir. Buna rağmen, sisteme kayıtsız raporların sayısı oldukça fazla. Hastanelerin çoğu 20 yıl arşivde saklamak zorunda oldukları engellilik rapor kayıt defterini saklamamış, bazı hastanelerin arşivleri yanmış, bazı hastaneleri su basmış, bazı hastaneler kapanmış, taşınmış ya da isim değiştirmiş. Raporlarda, TC kimlik numarası olmayanlar, teşhis kodu, ağır ya da hafif engelli ibaresi olmayanlar var. Bugünkü formata göre değil, alınmış olduğu yıldaki geçerli mevzuata ve formata göre alınmış engellilik raporları bunlar. Ancak şu bilinmeli; hiçbir yetkili hiçbir kurum, tüm bunları bahane ederek kişilerden yeni rapor isteyemez. Bu konuda Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü 20.07.2019 tarihinde (Sayı: 87307621-402.03.02) Ulusal Engelliler Veri Bankasına Kaydı Bulunmayan Raporların Sisteme Eklenmesi konulu bir yazı yayınladı. “Hastanelerin engellilik raporlarını sisteme kayıt etmeleri gerektiği ile ilgili 10.05.2017 tarihinde yazdıkları yazıyı da hatırlatarak; son paragrafta, 2006 yılı öncesi de dahil olmak üzere Ulusal Engelliler Veri Bankasında kaydı bulunmayan ve kamu kurumlarınca sağlık tesislerine yönlendirilen engelli vatandaşlarımızın rapor kayıtlarının arşiv (poliklinik defteri, sağlık kurulu defteri vb.), Hastane Bilgi Yönetim Sistemi vb. hasta kayıt sistemleri üzerinden kontrol edilerek rapor kayıtlarının yapılması gerekmekte olup, konunun sağlık tesislerine duyurulması ve rapor kayıt taleplerine dair iş ve işlemlerin hassasiyetle yürütülmesi ….”. ifadelerine yer verilen yazı hakkında Sağlık Bakanlığı ile yaptığımız görüşmemizde; vatandaşların kendilerine zorluk çıkaran hastaneleri Bakanlığa bildirmeleri gerektiği ifade edilmiştir. 20 yıldan daha eski raporu olanların ise; rapor asıllarında yer alan hekim isimlerinden ve imzalarından (rapor alınan tarihlerde, hekimlerin o hastanede görev yapıp yapmadığı ve imzanın aynı olup olmadığının incelenmesi) raporun teyit edildiği yönünde Bakanlık yetkililerinden bilgi alınmıştır.
Engellilerin hakları talep etmeleri için, raporlarının Ulusal Engelliler Veri Bankasına kayıtlı olması zorunluluğu yoktur. Özürlüler Veri Tabanı Oluşturulmasına ve Özürlülere Kimlik Kartı Verilmesine Dair Yönetmelikte (19.07.2008), “kimlik kartının niteliği” başlığı Madde 5 de şunlar ifade edilmiştir: “1) Kimlik kartına sahip her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, mevzuatta münhasıran özürlülere tanınan hak ve hizmetlerden yararlanır.
2) Kimlik kartı alıp almamak özürlünün isteğine bağlıdır.
3) Kimlik kartına sahip olmayan özürlüler, ilgili mevzuatla tanınan haklardan sağlık kurulu raporunu ibraz ederek faydalanabilir.”
Yasal bir değişiklik olmadığı sürece engelliler ellerindeki rapor aslı ya da engelli kimlik kartları ile hak ve hizmetlerden yararlanmaya devam edeceklerdir. Raporların sisteme kaydının, engellilerin hak ve hizmetlerden yararlanması için bir zorunluluk olmasının, en son rapor sisteme kayıt oluncaya dek yapılamayacağının, yapılsa dahi bir hak ihlali olacağının bilinmesi gerekir.
Sonuç olarak ne denli eski tarihli olursa olsun, tüm raporlar süresi içinde geçerlidir. Yeter ki kişilerin ellerinde rapor aslı bulunsun. Rapor aslı ile yazılı başvuru yaparak raporun sisteme kaydının yapılmasını sağlanabilecek. Ancak elinde rapor aslı olmayanlar, özellikle 20 yıldan eski raporu olanlar için fotokopi ile işlem yapılamayacağı da bilmelidir.
Başvuru yapılan kurumlar, idareciler ya da başvuruyu alan yetkililer tüm bu konularda bilgi sahibi olmayabilir. Önemli olan engelli ve ailelerinin hakları konusunda bilgi sahibi olmalarıdır. Bu amaçla hazırladığım bu yazının, kendilerine yararlı olacağını umuyorum. Son bir bilgi olarak; bireyin birden fazla sayıda alınmış engelli sağlık kurul raporu var ise en son tarihli olan raporunun geçerli olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Derleyen: Ayşe SARI, Sosyal Hizmet Uzmanı
Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN) Engelliler Komisyon Başkanı
Sivil Memurlar Sendikası Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı
Gülhane Eğitim ve Araştırma Engelli Danışma ve Koordinasyon Birim Sorumlusu
Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal hizmet Vakfı (TEYVAK) Yönetim Kurul Üyesi
Gören Kalpler Eğitim Derneği Yönetim Kurul Üyesi
Engelli Çocuk Hakları Ağı ( EÇHA) Üyesi
Mobbing ile Mücadele Derneği Engellilik Genel Koordinatörü
Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik, Bakanlar Kurulu Karar Numarası ve Tarihi: 98/10746 – 6.2.1998, https://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=4341, Erişim Tarihi: 20.08.2019
Aşağıdaki metin, TSK çalışanlarından süresi içinde geçerli engelli sağlık kurul raporunun, idare tarafından yeniletilmesi karşısında engelli çalışanın idareye vereceği örnek dilekçedir.
TSK, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli Devlet Memurları içindir.
İlgi (a)-Avrupa Sosyal Şartı (Gözden Geçirilmiş): Özürlülerin Toplumsal Yaşamda Bağımsız Olma, Sosyal Bütünleşme ve Katılma Hakkı (madde 15): Akit taraflar, normal çalışma ortamında engellileri istihdam etmek ve onların istihdamını sürdürmek ve çalışma koşullarını özürlülerin gereksinimlerine uyarlamak ya da engellilik nedeniyle bunun mümkün olmadığı durumlarda çalışmayı buna göre düzenlemek ya da engelin düzeyine göre güvenli bir istihdam türü yaratmak için, işverenleri özendirmeye yönelik bütün önlemlerle onların istihdam edilmelerini teşvik etmeyi taahhüt ederler. Bazı durumlarda bu önlemler uzmanlaşmış yerleştirme ve destekleme hizmetlerine başvurmayı gerekli kılabilir.
İlgi (b)-BM Engelli Hakları Sözleşmesi 27.madde-Çalışma ve istihdam
1. Taraf Devletler, engellilerin çalışma hakkını diğerleriyle eşit bir şekilde tanır ve bu hak, engellilerin açık, kapsayıcı ve erişilebilir nitelikte bir iş piyasası ve çalışma ortamında, serbestçe seçtikleri bir işte hayatlarını kazanmaları fırsatını da içerir. Taraf Devletler, çalışırken sakatlananlar dâhil tüm engellilerin çalışma hakkının hayata geçmesini, yasama tedbirleri dâhil uygun tüm tedbirleri alarak, güvence altına almalıdır. Buna ek olarak:
a) İşe alım ve istihdam edilme koşullarında, istihdam sürerken, kariyer gelişimi ve sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dâhil olmak üzere, istihdama ilişkin her hususta, engelliliğe dayalı ayrımcılığı yasaklar.
b) Adil ve uygun çalışma koşullarının sağlanmasına ilişkin olarak, engellilerin hakları diğerleriyle eşit bir şekilde korunmalıdır. Bu, fırsat eşitliğini, eşit değerde bir iş için engellilere eşit ücret verilmesini ve tacizden korunma ve mağduriyetin giderilmesi dâhil olmak üzere güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarını içerir.
c) Engellilerin diğerleriyle eşit bir şekilde iş ve sendikal haklarını kullanabilmelerini sağlar.
g) Engellileri kamu sektöründe istihdam eder.
i) Engellilerin çalıştıkları işyerlerinde makul uyumlaştırmanın yapılmasını sağlar.
Madde 2: “Engelliliğe dayalı ayrımcılık” siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni veya başka herhangi bir alanda insan hak ve temel özgürlüklerinin tam ve diğerleri ile eşit koşullar altında kullanılması veya bunlardan yararlanılması önünde engelliliğe dayalı olarak gerçekleştirilen her türlü ayrım, dışlama veya kısıtlamayı kapsamaktadır. Engelliliğe dayalı ayrımcılık makul düzenlemelerin gerçekleştirilmemesi dahil her türlü ayrımcılığı kapsar.
Madde 4: Genel Yükümlülükler
1. Taraf Devletler engelliliğe dayalı herhangi bir ayrımcılığa izin vermeksizin tüm engellilerin insan hak ve temel özgürlüklerinin eksiksiz olarak yaşama geçirilmesini sağlamak ve engellilerin hak ve özgürlüklerini güçlendirmekle yükümlüdür. Bu amaç doğrultusunda Taraf Devletler; (a) Bu Sözleşmede tanınan hakların uygulanması için gerekli tüm yasal, idari ve diğer tedbirleri almayı;
(b) Yürürlükte mevcut, engelliler aleyhinde ayrımcılık teşkil eden yasalar, düzenlemeler, gelenekler ve uygulamaları değiştirmek veya ortadan kaldırmak için gerekli olan, yasama faaliyetleri dahil uygun tüm tedbirleri almayı;
(c) Tüm politika ve programlarda engellilerin insan haklarının korunmasını ve güçlendirilmesini dikkate almayı;
(d) Bu Sözleşmeyle bağdaşmayan eylemler veya uygulamalardan kaçınmayı ve kamu kurum ve kuruluşlarının bu Sözleşmeye uygun davranmalarını sağlamayı;
(e) Kişiler, örgütler veya özel teşebbüslerin engelliliğe dayalı ayrımcı uygulamalarını engellemek için gerekli tüm uygun tedbirleri almayı;
(i) Engellilerle çalışan meslek sahipleri ve işyeri personelinin bu Sözleşmede tanınan haklara ilişkin eğitiminin geliştirilmesi ve böylece bu haklarla güvence altına alınan destek ve hizmetlerin iyileştirilmesini
taahhüt eder.
4. Bu Sözleşmedeki hiçbir hüküm engelli kişilerin haklarının sağlanması bakımından daha elverişli nitelikte olan ve Taraf Devlet’in yasalarında veya Taraf Devletin uymayı taahhüt ettiği uluslararası hukuk kurallarında mevcut bulunan hükümleri etkilemeyecektir. Taraf Devletlerden herhangi birinin hukuka, sözleşmelere, hukuki düzenlemelere, geleneğe göre yürürlükte bulunan temel insan haklarından herhangi birini işbu Sözleşme’nin bu hakları öngörmediği veya daha dar kapsamlı olarak öngördüğü gerekçesiyle kısıtlaması veya kısmen değiştirmesi mümkün değildir.
İlgi (c)-Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
Madde 10: Çocuklar, yaşlılar, engelliler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.
Madde 49: Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.
Madde 50 (2.fıkra): Bedenî veya ruhî yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.
70. madde 2. Fıkra: Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.
90.madde: Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.
İlgi (d)-Engelliler Hakkında Kanun (5378 sayılı): Madde 14-İstihdam
Çalışan engellilerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, engelinden dolayı diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamaz. Çalışan veya iş başvurusunda bulunan engellilerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve engellilerin çalıştığı iş yerlerinde makul düzenlemelerin, bu konuda görev, yetki ve sorumluluğu bulunan kurum ve kuruluşlar ile işverenler tarafından yapılması zorunludur.
İlgi (e)-Devlet Memurları Kanunu-Madde 101: Engellilere isteği dışında gece nöbeti ve vardiyası verilmez.
İlgi (f)-Devlet Personel Başkanlığı Görüşü (gece nöbeti ve vardiyası kavramının açıklanması hakkında): Görüş tarih: 08.02.2016, sayı: 819
“…Bu itibarla, 657 sayılı Kanunun 101. maddesinde geçen “gece nöbeti ve gece vardiyası” kavramının tanımına ilişkin herhangi bir hükmün 657 sayılı Kanunda bulunmadığı,
2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesinin (3) numaralı fıkrasında bakmakla yükümlü olduğu engelli aile bireyi bulunan memurun mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulacağının belirtilmesi suretiyle mesai saatleri dışındaki vardiyaların gece vardiyası olarak nitelendirildiği, bu nitelendirme dikkate alındığında 657 sayılı Kanunun 101. maddesinde yer alan “gece vardiyası” kavramının da aynı şekilde yorumlanmasının mümkün bulunduğu, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerinde görev yapan hamile veya doğum yapmış memurların mezkur Kanunun 100. maddesine istinaden belirlenen günlük çalışma saatleri içindeki vardiyalarda çalıştırılması gerektiği, 657 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi kapsamında istihdam edilen ve günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerinde görev yapan engelli memurların isteği dışında Kanunun 100. maddesine istinaden belirlenen günlük çalışma saatleri dışındaki vardiyalarda çalıştırılmaması gerektiği, mütalaa edilmektedir”.
TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli Devlet Memurlarının engellilik sağlık kurul raporları hakkında mevzuat:
İlgi (g)-Engelliler Hakkında Kanun (5378 sayılı) “Mevcut belgelerin geçerliliği” Geçici madde 5
Engelli bireylerinbu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili mevzuatına göre almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden hâlen yararlanmakta oldukları hak ve menfaatlerin, sağlık kurulu raporu dışındaki diğer şartların muhafaza edilmesi ve ilgili mevzuatına göre bu hak ve menfaatlerin devamının mümkün olması kaydıyla, önceki raporların geçerlilik süresi içinde aynı şekilde uygulanmasına devam olunur. Ayrıca, engelli bireylerin ilgili mevzuatına uygun olarak daha önceden almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik durumlarının tespitine veya engellilikleri dolayısıyla kendilerine veya yakınlarına kolaylıklar ya da haklar teminine yönelik olarak bu maddenin yayımı tarihine kadar verilmiş olan özürlü, sakat, çürük veya zihinsel ya da bedensel engelleri niteleyen benzeri ibareleri içeren belge, kimlik, kart ve benzeri belgelerin, geçerli oldukları süreler dâhilinde yenilenmeleri gerekmez. Buna göre 2005 yılı öncesinde alınan “sürekli” ibareli raporlar, geçerlidir.
İlgi (h)-Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmelik (31.10.2016)
“Engelli sağlık kurulu raporları” madde 85: Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin engelli sağlık kurulu raporları, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenir.
İlgi (ı)-Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik (20.2.2019) “Kazanılmış haklar” madde 15
Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 18 yaş üstü engelliler için düzenlenmiş sürekli ibareli sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış istihdam, eğitim, sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için süreli raporlarda rapor süresinin bitimine kadar kurumlarca rapor istenemez.
İlgi (i)-Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (28.03.2013)
İyi yönetim ilkeleri-Madde 6: Kurum, inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine uyar.
……..Hastanesinden ……..teşhisi ile aldığım %….oranındaki engelli sağlık kurul raporum ektedir. Raporum süreklidir. İlgi (g), (h) ve (ı) gereği raporum geçerlidir ve bu raporla kullandığım istihdam hakkıma ve kazanılmış hakkıma yönelik kurum tarafından yeniden rapor istenemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, mevcut geçerli olan raporumun yenilenmesi talebi, taraf olduğumuz Sözleşmelerde de beyan edildiği ayrımcılık olarak değerlendirilmelidir. İlgi (h) gereği, engellilik sağlık kurul raporum, Sağlık Bakanlığınca engelli sağlık kurul raporu vermeye yetkilendirilmiş ……..hastanesinden, ve alındığı tarihte yürürlükte olan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere verilecek Sağlık Kurul Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerince alınmıştır. İlgi (h)’de geçen “…Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin engelli sağlık kurulu raporları, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenir” ifadesinden; engellilik sağlık kurul raporu düzenlenmesi amaçlı yürürlükte olan mevzuat anlaşılmalıdır. Yönetmelikte; “engelli sağlık kurulu raporları, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca düzenlenir” ifadesi yoktur. Engellilik sağlık kurul raporları erişkinler için 20.2.2019 tarihinde yürürlüğe giren Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Yönetmelik kapsamında alınmaktadır. Bu Yönetmeliğe göre engellilik sağlık kurul raporları Sağlık Bakanlığınca engellilik sağlık kurul raporu vermeye yetkilendirilmiş hastanelerden alınır. 20.2.2019 tarihinde bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile yürürlükten kaldırılmış olan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere verilecek Sağlık Kurul Raporları Hakkında Yönetmeliğe yapılan atıflar, Yönetmeliğin 14.maddesine göre; Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Yönetmeliğe yapılmış sayılacak ve 20.2.2019 tarihi öncesi alınmış raporlar da, süresi içinde geçerliliğini sürdürecektir.
Kaldı ki; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin “Sivil personelin sağlık işlemleri” başlıklı 76.maddesin 3. Fıkrasına göre; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına alınacak engelli sivil personelde, engelli raporu verilmesine esas teşkil eden hastalıklar, ruh sağlığı ve hastalıkları hariç, rapor kararlarında dikkate alınmaz. Dolayısıyla, mevcut engel durumum, bu Yönetmelik kapsamında dikkate alınmayacaktır.
……..tarihli, ….sayılı yazı ile mevcut mevzuata göre geçerli olan engellilik sağlık kurul raporumun yenilenmesi istenmiş, üstelik ilgili mevzuata göre değil Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğe göre engelli sağlık kurul raporu almam istenmiştir. Raporumun yenilenmek istenmesi ve ilgili mevzuat dışında değerlendirilmem için sevk edilmiş olmam; ilgili tüm mevzuata aykırıdır.
Kamu Denetçiliği Kurumuna ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna başvuru hakkımla birlikte her türlü hukuki yola başvuru hakkımın saklı kalması koşuluyla; engellilik sağlık kurul raporumun yenilenmesi ve engel durumumun Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre değerlendirilmesi ile ilgili sevk işleminin iptali, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında; hakkımda tesis edilmek istenen işlemin hangi mevzuata göre tesis edilmek istendiğinin tarafıma bildirilmesi hususunda gereğinin yapılmasını arz ederim.
Not: sosyal medyada paylaşırken, emeğe saygı gösteriniz. Bu dilekçe örneğini hazırlayan olarak adımla paylaşınız.
